انواع فرش دستباف: هر چند قالی های ایرانی به طور کلی در دنیا شناخته شده اند اما طرح و رنگ قالی های ایرانی متناسب با محل بافت آن ها دارای تفاوت هایی است که آن ها را از هم متمایز می کند.
قالی آباده
قالی های آباده در شهر آباده بافته شده است. این قالیها از نزدیک شبیه به قالیهای شیراز است که می توان آن را به موقعیت جغرافیایی آباده که بین اصفهان و شیراز است نسبت داد.
قالیهای شیراز به طور معمول دارای الیاف پشم هستند در حالی که قالیهای آباده معمولاً دارای الیاف پنبه ای هستند. قالی های آباده عموماً از قالیهای شیراز مرغوب تر است و اغلب دارای نخ پنبه های آبی رنگ است. این قالی ها الهام گرفته شده از فرش های قشقایی است.
طرح و رنگ
قرمز، قهوه ای، مشکی، سفید و آبی از رنگهای متداول در این قالی سها هستند. معمولا یک ترنج شش ضلعی بزرگ در مرکز طرح قالی قرار دارد و دارای لچک های کوچکتر در گوشه ها است مانند قالی که در تصویر بالا مشاهده می کنید.
نقوش پرنده و حیوانات کوچک و جفت شده با اشکال هندسی زمینه را پر می کنند. این قالی ها کاملاً محکم بافته شده و دارای تراکم هستند که باعث می شود آنها برای مکانهایی که پر رفت و آمد هست بسیار بادوام و مناسب باشند.
قالی افشار
قالیهای افشار نوعی از قالیهای ایرانی است. این قالی ها توسط قبیله افشار در اطراف منطقه کرمان و جنوب شرقی ایران بافته می شود. این قالیها به دلیل طرح های هندسی شده گل و گل و پالت رنگی از زنگ زدگی ، عاج و رنگهای آبی شناخته شده اند.
الیاف قالی افشار
قالیهای قدیمی افشار دارای الیاف پشم بودند که لانونین موجود در آن باعث درخشش ین قالی ها می شد ، اما الیاف پنبه ای در قالی های جدیدتر رایج شده است. افشاریهای قرن نوزدهم به خاطر داشتن صنایع دستی و مواد باکیفیت معروف هستند.
طرح و رنگ
این قالی ها طرح های مشابهی با قالیهای قفقازی دارند از جمله نقوش هندسی و مستطیل شکل. در برخی قالیهای افشار الهاماتی از قالی های کردی نیز مشاهده می شود.
الگوهای بوته ای پراکنده ، ترنج و طرح های لوزی شکل، طرح های گل لاله و درخت زندگی را می توان در قالی های افشار یافت. برخی از کارشناسان معتقدند که بافندگان افشار ممکن است اولین کسانی باشند که از طرح بوته در قالی های خود استفاده کرده اند.
رنگ های رایج در این قالی ها شامل قرمز، زنگاری، آبی ، قهوه ای و سفید است. برخی از قالی های افشار نیز دارای تنوع رنگ و طرح های بیشتری از جمله نقوش پرنده و حیوانات هستند.
اندازه
قالیهای آنتیک افشار معمولاً در اندازه های کوچکتر یافت می شوند به این دلیل که معمولاً توسط بافندگان عشایری در دارهای قالی افقی بافته می شدند.
همچنین از بافته های افشاری می توان به کیف های آن ها اشاره کرد. بسیاری از قالیهای قدیمی افشار در شکل ها واندازه های مربع بافته می شوند. مثلا در اندازه های 1 ىر2 متر و 1.5 در 2 متر.
قالی بختیاری
قالیهای بختیاری نوعی قالی ایرانی قبیله ای است که در منطقه ی غرب مرکزی ایران توسط اعضای قبایل بختیاری بافته می شود. فرش های بختیاری قدیمی در بین فروشندگان و کلکسیونرها محبوبیت دارند و به همین دلیل اغلب گرانتر از قیمتهای دهه 1340 به بعد هستند.
طرح و رنگ
طرح های رایج این قالی ها شامل باغ و درختان هندسی، گل یا حیوانات است مانند تصویر بالا.طرح های رنگی شامل توناژهای عمیق و تیره ی قرمز و آبی با رنگ های تیززرد ، قهوه ای ، سبز و سفید است. این قالی ها اغلب با گره های ترکی بافته می شوند.
پشم مورد استفاده در آنها معمولاً براق و از کیفیت بالایی برخوردار است. از الیاف پنبه هم به عنوان پایه استفاده شده است. بی بی باف اصطلاحی است که برای قالی های بختیاری با تراکم گره بسیار بالا به کار می رود. این قالی ها بسیار مرغوب و کمیاب هستند. به طور معمول قالیهای بختیاری بسیار بادوام و ماندگار اند.
قالی اردبیل
قالی های اردبیل به طور معمول از الیاف پشم بافته شده روی پایه پنبه هستند. آنها طرح های مشابهی با فرشهای قفقازی دارند از جمله حاشیه ها و ترنج هندسی. رنگ های رایج به کار رفته دراین قالی ها شامل آبی، زرد، سفید، سبز و قرمز است.
قالی بلوچ
قالی بلوچ (که به آن بلوچ ، بلوچی یا بلوچ نیز گفته می شود) فرش دستباف است که در اصل توسط عشایر بلوچ در نزدیکی مرزهای ایران، پاکستان و افغانستان زندگی می کنند.
این منطقه زمانی بلوچستان نامیده می شد. این قالی ها دارای نقوش هندسی از جمله طرح درخت زندگی، دعا و ستایش و طرح های کلاسیک بخارا می باشند. طرح کلاسیک بخارا از سبک ترکمن را با ترنج های گل دار تقلید می کند. مانند قالی های ترکمن ، برخی قالی های بلوچ نیز در ابعاد مربعی شکل بافته می شوند.
طرح و رنگ
رنگهای زمینه به طور معمول قهوه ای هستند. همچنین ممکن است دارای طرح های رنگی شتری یا سفید باشند. این قالی ها به طور معمول دارای سایه های تیره، رنگ قرمز ، آبی و قهوه ای هستند.
طرح محرابی در فرش های جدیدتر رایج است. قالی هایی که نقوش تکراری دارند اغلب این نقوش به صورت مورب در سراسر زمینه ی آن ها مرتب شده اند.
الیاف قالی بلوچ
این قالی ها به طور معمول با الیاف پشم بر روی پایه پشم ، گاهی با موی بز یا موی شتر بافته می شوند. موهای بز در لبه های قالی رایج است. اما فرش های جدید بلوچ معمولاً روی پایه های پنبه ای بافته می شوند.
تکنیک بافت آن با گره های فارسی است و معمولاً در اندازه های کوچکتر از 1.5 در نیم متر و 1.5 متر در 2 متر بافته می شوند. اگرچه پیدا کردن آنها کار ساده ای نیست ، اما در اندازه های بزرگتر بهتر یافت می شوند.
قالی آنتیک بلوچ
فرش های آنتیک بلوچ از ترکیب رنگی بسیار محدودی برخوردار هستند در حالی که فرش های جدیدتر از رنگ های شادتر و تند تری استفاده می کنند و متنوع تر هم هستند. قالی های بلوچ قدیمی برای مکان های کم رفت و آمد ایده آل هستند.
قالی بیجار
قالی بیجار نوعی فرش دستباف ایرانی است که در شهر بیجار در استان کردستان ایران بافته می شود. این قالی به دلیل تراکم بالا و بافت منحصر به فرد باعث شده دوام بالایی داشته باشد و به همین خاطر ، به آن “فرش آهنی ایران” می گویند.
طرح و رنگ
طرح های کردی معروف به بیجار شامل ترنج های بزرگ در مرکز، طراحی هراتی یا نقوش برجسته هستند. طرح های مختلف زیادی در قالی های بیجار وجود دارد، به طور معمول تشخیص یک قالی بیجار بر اساس بافت منحصر به فرد آن ساده تر است.
قرمز، آبی، قهوه ای و سفید از رنگهای متداول در این قالی ها هستند. این قالی ها اکثراً با تکنیک گره ترکی بافته می شوند و طرح های مدرن آن روی پایه های پنبه بافته می شوند. در تصویر بالا یک قالی بیجار با تکنیک گره فارسی مشاهده می کنید.
حاشیه ی اصلی دارای یک طرح مشترک است که در قالی های بیجار با ترکیب رنگی مات یافت می شود. قالی های بیجار در اندازه های مختلف از 1 در نیم متر تا 3.5 در 5 متر عرضه می شوند.
قالی مدرن بیجار
هنوز هم می توان بیجارهای فارسی را یافت ، اگرچه برخی از آن ها با نمونه های آنتیک قابل مقایسه نیست اما همچنان بیجارهای بافته شده در ایران بسیار مرغوب اند و با کیفیت بافته شده اند.
